Odmrożenia. Pierwsza pomoc, leczenie i zapobieganie

» Stale aktualizowane artykuły o pierwszej pomocy na LeczeniePRO.pl/pierwsza pomoc »

Odmrożenia najczęściej dotyczą stóp i dłoni (ale także policzków, nosa, uszy, a nawet błony śluzowej dróg oddechowych lub spojówki), są spowodowane zamarznięciem tkanki z powodu silnego ochłodzenia skóry, w temperaturze poniżej 0°C.

Bezpośrednią przyczyną odmrożenia jest obrona organizmu przed utratą ciepła, która polega na odcięciu dopływu krwi do ochłodzonego miejsca - krew jest przemieszczana w głąb ciała by utrzymać temperaturę narządów wewnętrznych na poziomie 37°C.

Pierwsze objawy odmrożenia to uczucie kłujących szpilek lub silny ból, później dochodzi do zaniku czucia w wyziębionej okolicy ciała - zimno przerywa działanie nerwów czuciowych.

Ogrzanie wywołuje swędzenie oraz przekrwienie tkanki skórnej i pęcherze, a później łuszczenie się skóry. Miękkie, woskowe lub czarne plamki to ogniska martwicy skóry.

Łagodniejszą postacią odmrożenia jest odmrozina, jej typowe objawy to znieczulenie i zbielenie skóry. Odmrozinie najczęściej ulegają policzki, nos i uszy. Po ogrzaniu, podobnie jak w odmrożeniach, dochodzi do przekrwienia i złuszczenia skóry oraz wystąpienia pęcherzy.

Domowe sposoby na odmrożenia. Leczenie i zapobieganie

Stałe poruszanie palcami u rąk i nóg przebywając na silnym mrozie.

Ochrona przed zimnym wiatrem to podstawa, jeśli okoliczności nie pozwalają na całkowite ukrycie się przed chłodem w ciepłym miejscu. Zimny wiatr często bywa przyczyną odmrożeń, dlatego należy się przed nim osłonić w miejscu przynajmniej bezwietrznym.

Właściwe ogrzanie odmrożonej skóry nie polega na zastosowaniu źródeł suchego gorąca tj. lampy rozgrzewające czy ognisko - oziębiona skóra może łatwo ulec poparzeniu. Najlepiej wykorzystać własne ciepło, jeśli brakuje ciepłego pomieszczenia: palce i dłonie chowa się pod pachy lub w pachwiny, zwija się ciało w kłębek, co pozwala zachować naturalne ciepło.

Nie wolno nacierać odmrożeń śniegiem, gdyż skutkiem tego jest tylko otarta skóra.

Należy unikać kontaktu z wodą i wilgocią - nawilżanie skóry przyspiesza oddawanie ciepła.

Rękawiczki najlepsze z jednym palcem, czapka zakrywająca uszy, szalik na usta i nos, grube i nieuciskające skarpety.

Nie wolno pić alkoholu, który powoduje wzmożone oddawanie ciepła.

Nie wolno palić. Nikotyna zwęża naczynia krwionośne, co zwiększa zagrożenie niedokrwieniem kończyn.

Luźne ubranie i zdjęcie pierścionków z palców ułatwi swobodny przepływ krwi.

Szybka pomoc w przypadku wrażenia stale ciepłych kończyn, które w rzeczywistości są wychłodzone.

Wzajemne obserwacje w przypadku zabłądzenia. Należy obserwować uszy, nos i policzki czy nie zmieniły koloru.

Należy unikać kontaktu z metalem w bardzo zimnym klimacie - zaledwie krótkie dotknięcie obnażoną dłonią metalu może odmrozić rękę.

Nie wolno opuszczać samochodu w przypadku awarii auta na drodze w mroźną noc. Trzeba czekać w środku na pomoc i nie wysiadać, by nie dopuścić do hipotermii, czyli spadku temperatury ciała.

Ciężkie odmrożenia ...

...zawsze wymagają pomocy chirurga. Dochodzi do martwicy tkanek, co może prowadzić do zakażenia, amputacji palców i kończyn. Poważne odmrożenie to skóra zimna, twarda, biała i bez czucia, po ogrzaniu nabierająca koloru niebieskiego lub purpurowego. Występuje także obrzęk i pęcherze. 

Aby nie dopuścić do dramatycznych powikłań należy szybko podjąć właściwe działania:

Ogrzanie odmrożonej części ciała przed dotarciem do lekarza, mimo wywołania silnego bólu. Najlepiej wodą do 40°C, gdyż lepiej przewodzi ciepło niż powietrze. Jeśli pozostaje tylko powietrze musi mieć ono temperaturę około 60°C.

Owinięcie odmrożonego miejsca jałowym opatrunkiem.

Kontrola ogrzanego miejsca - nie wolno dopuścić do ponownego zamarznięcia ogrzanej okolicy, gdyż powoduje to powstanie kryształów lodu o objętości większej niż tkanki, co wywołuje jeszcze poważniejsze uszkodzenia.

Kontynuacja marszu po pomoc bez zdejmowania butów w przypadku odmrożenia stóp - zdjęcie butów może spowodować pęcherze i obrzęk, co uniemożliwi ponowne ich założenie.

Natomiast czekając na pomoc, nie zaleca się chodzenia w przypadku odmrożenia stóp.

Odmrożenia. Porada lekarska

Hipotermia, czyli obniżenie temperatury ciała, zaczyna się od 35,5°C - serce zwalnia, pojawiają się dreszcze, senność i ogólne obniżenie funkcji życiowych. Postępujący spadek ciepłoty organizmu wywołuje dalej zesztywnienie mięśni, utratę przytomności, a nawet śmierć wywołaną zatrzymaniem czynności serca (poniżej 33,5°C). Hipotermią są szczególnie zagrożeni ludzie starsi, gdyż z wiekiem słabnie regulacja ciepłoty ciała.

Pierwsza pomoc w przypadku hipotermii ...

1. szybkie wezwanie pomocy lekarskiej
2. przeniesienie chorego w ciepłe miejsce
3. okrycie pacjenta kocami
4. doustne podanie ciepłych płynów: osoba musi być przytomna i nie wolno podawać alkoholu!

Tematy pokrewne

Oparzenia
Rany