Ciekawe wnioski z badań chronobiologicznych

» Stale aktualizowany, w pełnej wersji artykuł o chronobiologii na LeczeniePRO.pl/chronobiologia-chronomedycyna-chronoterapia »

Najbardziej intrygujące są wnioski z badań nad zależnością między datą urodzenia a stanem psychofizycznym organizmu na przestrzeni całego życia (np. podatność na określone choroby, cechy psychofizyczne noworodka). Dzieci urodzone zimą i wiosną częściej są większe i mądrzejsze!

Badanie Harvard University i Queensland University na próbie 20.000 dzieci, które monitorowano przez pierwszych 7 lat życia. Konkluzja końcowa: pory roku podczas których trwa ciąża oddziałują na rozwój płodu.

Inne obserwacje uwidaczniają zbliżone zależności. Osoby urodzone:

• w styczniu i sierpniu wykazują obniżone ryzyko wystąpienia różnych chorób (np. astma, cukrzyca czy autyzm) w porównaniu do ludzi urodzonych w pozostałych miesiącach.
• między wrześniem a grudniem mają większą tendencje do zaburzeń lękowych.
• w kwietniu i maju charakteryzują się skłonnościami samobójczymi i anoreksją.

Za bezpośrednią przyczynę tych zależności podejrzewa się niedobór światła słonecznego wywołujący w organizmie matki nadmiar melatoniny. Prawdopodobnie zbyt duże stężenie owego hormonu wpływa na rozwój układu nerwowego dziecka zwiększając ryzyko wystąpienia różnych schorzeń.

Jednak może być wiele złożonych przyczyn, które zostały zawarte we wnioskach z innych badań:

• dzieci urodzone w miesiącach zimowych charakteryzują się lepszą odpornością od dzieci urodzonych latem, ponieważ: ciężarna miała kontakt z niską temperaturą dzienną, co jest dla płodu typem hartowania + noworodek ma kontakt z korzystnym, zimnym, świeżym powietrzem już na początku życia.
• osoby urodzone późną wiosną wykazują większą tendencję do samobójstw, anoreksji i u mężczyzn do alkoholizmu, ponieważ: kluczowe etapy ich rozwoju przypadały na miesiące o krótkich dniach, czyli brak światła słonecznego wywoływał nadmiar melatoniny, który mógł mieć znaczący wpływ na samopoczucie matki i dziecka.
• osoby urodzone na półkuli północnej między lutym a kwietniem mają o 5-10% większe ryzyko wystąpienia schizofrenii.
• osoby urodzone w lipcu i sierpniu wykazują większą skłonność do chorób żołądka, problemów trawiennych i wrzodów dwunastnicy, choć nie wszyscy badacze to potwierdzają, ale zgodnie wysuwają inną tezę – dzieci urodzone latem jednocześnie wykazują skłonność do szybkiego leczenia tego typu schorzeń.

Badania prof. Wandy Ciarkowskiej z Uniwersytetu Warszawskiego określiły pory dnia, w których możliwości poznawcze i pamięć długotrwała człowieka są najskuteczniejsze. Pamięć długotrwała odpowiada za efektywność adaptacji człowieka do otoczenia, gdyż przechowuje wiedzę adaptacyjną, niezbędną do rozwiązywania codziennych problemów.

Najkorzystniejsze dla zapamiętywania i gromadzenia informacji okazały się godziny popołudniowo-wieczorne, bez względu na chronotyp badanej osoby. O tej porze najskuteczniej jest wykorzystywany magazyn pamięci długotrwałej, ponieważ mózg najefektywniej przetwarza dane. Ciekawe wnioski dotyczą polskiego chronotypu mężczyzn, który wyróżnia nas na tle innych państw – polscy panowie charakteryzują się większą niż kobiety tendencją do aktywności porannej. Przyczyna takiego stanu rzeczy nie jest znana.