Co trzeba wiedzieć o odleżynach?

» Stale aktualizowane artykuły o pielęgnacji skóry na LeczeniePRO.pl/pielęgnacja-skóry »

fot. by audio-luci-store, creative commons

Odleżyny to prawie zawsze problem uciążliwy i trudny do rozwiązania. Początkowo może sprawiać wrażenie zupełnie nieważnego drobiazgu. Jeżeli jednak zostanie zaniedbany, może znacznie pogorszyć samopoczucie chorego i wydłużyć czas leczenia. Warto wiedzieć, kto może być najbardziej narażony na odleżyny, co poprawia, a co pogarsza ich stan oraz po jakie suplementy diety należy sięgać, aby przyspieszyć ich gojenie.

Problemu odleżyn nie wolno lekceważyć. Według różnych szacunków może on dotyczyć nawet 38% chorych, leczonych w szpitalach i zakładach opiekuńczych oraz przebywających w domach. Jakie są w takim razie najbardziej istotne fakty na temat odleżyn?

Na odleżyny bardziej narażeni są ludzie w wieku senioralnym

Wystarczy raz spojrzeć na skórę starszej osoby, aby domyślić się, dlaczego tak się dzieje. Po 50. roku życia skóra traci jędrność, staje się sucha i cienka. To sprawia, że nawet niezbyt mocny ucisk może wywołać zadrapania, pęknięcia i zranienia, prowadzące do powstania odleżyn. Chory, który z konieczności spędza większość czasu w bezruchu, musi zmieniać pozycję co 2-4 godziny, ponieważ nawet po tak krótkim czasie na jego skórze może dojść do zmian, które są początkiem odleżyn. 

Osobom, które mają problem z poruszaniem zawsze pomóc trzeba w takiej sytuacji. Należy to jednak zrobić w miarę możliwości bez przesuwania po podłożu lub po pościeli. Takie przesuwanie może powodować liczne otarcia i ranki, które także mogą być przyczyną odleżyn.

Odleżyny mogą się pojawić nie tylko u osób leżących

Słowo „odleżyny” może sugerować, że dotyczą one tylko tych chorych, którzy leżą bez ruchu w jednej pozycji. Należy jednak wiedzieć, że ich przyczyną może być każdy długotrwały kontakt ciała z podłożem. Odleżyny na plecach i pośladkach mogą pojawić się u osób, spędzających większość czasu siedząc, np. na wózku inwalidzkim. 

Takie osoby także powinny zmieniać pozycję ciała jak najczęściej. Tutaj także może być konieczna pomoc opiekuna, aby chory nie zsunął się z siedzenia. Noszenie na twarzy cewnika (tzw. „wąsów”) do podawania tlenu przez nos może wywołać odleżyny na policzkach i w okolicach uszu.

Właściwa dieta może chronić przed powstawaniem odleżyn oraz przyspieszać ich gojenie

Jadłospis osoby unieruchomionej musi koniecznie uwzględniać jej duże zapotrzebowanie na białko. Najbardziej wartościowe jest białko pochodzące z mięsa, dlatego chory nie powinien unikać potraw mięsnych. Białka z roślin strączkowych, nabiału i ryb nie są tak wartościowe. Wiadomo jednak, że z chorobą może wiązać się brak apetytu i niechęć do jedzenia. Bywa też tak, że przy niektórych dolegliwościach pewne produkty są przeciwwskazane.

Osoby, które z różnych powodów nie mogą lub nie chcą spożywać mięsa, mogą sięgać po suplement diety z karnozyną. Jest to związek, pozyskiwany z mięsa. Wykazano, że jego podawanie wspomaga gojenie odleżyn i przyspiesza gojenie ran. Karnozyna ma wygodną w stosowaniu formę tabletek, dlatego jej zażywanie nie musi być problemem dla osób z brakiem apetytu.

Alkohol, papierosy i kawa mogą pogarszać stan odleżyn

W czasie choroby najbezpieczniej będzie zupełnie zrezygnować z tych używek. Palenie tytoniu zwęża naczynia krwionośne. Skóra w ten sposób staje się niedożywiona i osłabiona, co jednocześnie zwiększa narażenie na odleżyny.

Z kolei kofeina i alkohol prowadzą do odwodnienia organizmu, podczas gdy osoba leżąca potrzebuje znacznie większej ilości wody, niż osoba zdrowa. Odwodnienie organizmu oznacza przede wszystkim odwodnienie skóry, a skóra odwodniona to skóra bardziej podatna na uszkodzenia. 1,5 litra wody dziennie to absolutne minimum, aby uchronić się przed odleżynami. Szczególnej uwagi wymagają osoby, które cierpią z powodu cukrzycy, ponieważ ta choroba znacznie utrudnia gojenie ran.