Wyszukiwarka Syndykatu Zdrowia
» Hipertermia (przegrzanie) to podwyższenie ciepłoty ciała w następstwie zachwiania równowagi między ilością ciepła produkowanego przez organizm lub dopływającego z zewnątrz, a możliwością oddania tego ciepła - innymi słowy jest to przekroczenie aktualnej nastawy ośrodka termoregulacji organizmu. Hipertermia powstaje wskutek nadmiernej temperatury otoczenia, przewyższającej granice wydolności termoregulacji lub w czasie chorób głównie zakaźnych, w których występują zaburzenia działania ośrodka termoregulacji na tle toksycznym.
Zalety hipertermii są wykorzystywane w leczeniu nowotworów, które ze względu na nienormalne unaczynienie mają upośledzoną termoregulację i dlatego są bardziej wrażliwe od zdrowych tkanek na podwyższenie temperatury. Tzw. terapia termalna lub termoterapia polega na sztucznym i kontrolowanym wywołaniu hipertermii (hipertermia sztuczna), co wspomaga funkcje odpornościowe ustroju. Natomiast przykładem niebezpiecznej hipertermii naturalnej jest udar cieplny.
» Udar cieplny (porażenie cieplne) to reakcja organizmu występująca po dłuższym działaniu na ustrój nadmiernie wysokiej temperatury, często połączonej z wysoką wilgotnością i brakiem lub małym ruchem powietrza. Udar cieplny jest spowodowany utratą kontroli nad temperaturą organizmu, co skutkuje wysoką gorączką, drgawkami, zapaścią, śpiączką, a nawet śmiercią.
Czynniki sprzyjające udarowi cieplnemu:
- ciężka praca fizyczna,
- niedobór wody i/lub soli w organizmie
- ciężka i ciasna odzież,
- brak wentylacji,
- alkohol i inne środki moczopędne.
Leczenie pod kontrolą lekarską powinno być natychmiastowe po postawieniu diagnozy.
» Udar słoneczny (porażenie słoneczne) to rodzaj udaru cieplnego, powstający przy bezpośrednim i znacznym nasłonecznieniu przede wszystkim głowy i karku. Miejscowe działanie podczerwonych promieni słonecznych poprzez czaszkę prowadzi do przekrwienia opon mózgowych i mózgu, a czasami do obrzęku mózgu.
Objawy udaru słonecznego to zaburzenie gospodarki cieplnej organizmu (wtórny wzrost temperatury) i rozpoczęcie błędnego koła chorobowego - proporcjonalnie do wzrostu temperatury ciała wzrasta wydzielanie potu ułatwiającego oddawanie ciepła poprzez skórę, co prowadzi do odwodnienia. Dlatego pierwszym objawem udaru jest najczęściej pragnienie, następnie brak apetytu, ból i zawroty głowy (» ból głowy), bladość skóry, wymioty i ogólnie złe samopoczucie, przypominające objawy grypowe (» grypa). W ciężkich przypadkach dodatkowo występuje przyspieszenie czynności serca (» tachykardia) i kłopoty z koncentracją.
Profilaktyka udaru słonecznego jest szczególnie ważna dla dzieci i niemowląt, ludzi pracujących na wysokościach, osób w podeszłym wieku oraz osób przyjmujących leki wpływające na gospodarkę wodna organizmu (diuretyki).
Profilaktyka. Zapobieganie
Kontrolowany pobyt na słońcu. Mimo oczywistości tej wskazówki jest ona bardzo ważna dla osoby już przegrzanej. W jej przypadku dłuższe przebywanie na słońcu wywoła kolejny wzrost temperatury, którego nie złagodzi odpoczynek ani nawodnienie. Ponadto przez długi czas po szoku słonecznym, powrót na słońce może szybko wywołać nawrót objawów udarowych.
Zwilżanie ciała (m.in. głowy i karku) zimną wodą, która parując ze skóry, szybko pochłania ciepło.
Wachlowanie np. gazetą lub serwetką... w stylu starych dam :)
Stopniowa aklimatyzacja. Od wczesnej wiosny należy dawkować słońce każdego słonecznego dnia ale w małych dawkach.
Prognoza pogody naprawdę ułatwia życie i pozwala się przygotować, tym bardziej latem, gdy jej sprawdzalność jest najwyższa.
Kontrola wagi. Udar słoneczny i odwodnienie mogą rozwijać się przez kilka dni - utrata wagi świadczy o utracie wody i odwodnieniu.
Praca w nocy jeśli jest możliwość lub rozpoczynanie pracy wcześnie rano przy zajęciach pod otwartym niebiem.
Co spożywać?
Duża podaż wody, która przywraca właściwe nawodnienie organizmu - małe porcje jak najczęściej. Dobrym rozwiązaniem jest mocne nawodnienie ciała przed wyjściem na słońce.
Więcej owoców, warzyw i nawadniających płynów elektrolitowych (np. Powerrade), które stanowią źródło wody i składników mineralnych wydalanych z potem.
Napoje nawadniające dla niemowląt to w przypadku przegrzania lub zagrożenia udarem wskazane rozwiązanie. Ich skład to głównie cukier, sód i potas np. Orsalit
Czego NIE spożywać lub ograniczyć?
Ograniczenie podaży soli. Większy poziom soli w organizmie zatrzymuje płyny, które nie docierają do miejsc wytwarzania potu. Tymczasem pot ma działanie ochronne - wraz z jego parowaniem ciało pozbywa się nadmiaru ciepła.
Uwaga na alkohol i kofeinę, które wykazują działanie odwadniające - nasilają wydalanie moczu. Najlepiej dzień przed wyjściem na słońce i w trakcie pobytu w nasłonecznionym miejscu nie spożywać tych substancji.
Papierosy STOP. Nikotyna obkurcza naczynia krwionośne, co pogarsza zdolności adaptacyjne organizmu do wysokich temperatur.
Wskazówki odzieżowe. Jak ubierać się w słoneczne dni?
Ochrona głowy i szyi. Najlepsze są przewiewne kapelusze z dużym rondem. Naczynia krwionośne głowy i szyi znajdują się tuż pod skórą, dlatego przyjmowanie i oddawanie ciepła za ich pośrednictwem przebiega bardzo szybko.
Nie zdejmuj koszulki w słoneczny dzień, gdyż klatkę piersiową również należy chronić przed promieniami.
Częsta zmiana koszulki. Zaschnięta sól z potu zmniejsza przewiewność materiału.
Najlepsze ciuchy na słońce są jasne (odbija promienie słoneczne), bawełniane lub bawełniano-poliestrowe (wchłania pot).
Udar słoneczny. Pierwsza pomoc
Czasami trudno rozróżnić przegrzanie od udaru, dlatego utrzymujące się 30 minut objawy przegrzania to sygnał do kontaktu z lekarzem. Ale jedno i drugie wymaga natychmiastowej pomocy w postaci ochładzania i nawadniania. Objawy szczególnie niepokojące to:
- zaburzenia motoryki i świadomości,
- zaburzenia orientacji,
- pobudzenie psychiczne,
- niepokój,
- omdlenie,
- drgawki,
- czerwona, gorąca i sucha skóra
- śpiączka dłuższa niż 5 minut (ryzyko wystąpienia powikłań wstrząsu i wyłączenie czynności nerek).
Procedura doraźnych działań podczas oczekiwania na pomoc lekarską
1. Przeniesienie pacjenta w chłodne miejsce (najlepsze jest klimatyzowane pomieszczenie) i zdjęcie wierzchnich ubrań, co ułatwia ochłodzenie przegrzanego organizmu.
2. Jeśli chory jest całkowicie przytomny, należy podawać mu małymi porcjami chłodną wodę.
3. Wachlowanie, spryskiwanie ratowanej osoby wodą oraz owinięcie jej zimnym i mokrym materiałem (np. ręcznik, prześcieradło). Należy utrzymywać jego wilgotność, aż temperatura spadnie do 38°C - wówczas można zastąpić go suchym okryciem. Czekając na pomoc, trzeba obserwować pacjenta i być przygotowanym do ponownego ochładzania, jeśli temperatura wzrośnie.
4. Jeżeli chory jest nieprzytomny, należy ułożyć go w bezpiecznej pozycji bocznej i sprawdzić drożność dróg oddechowych. Jeśli ratowana osoba nie ma tętna (u dorosłych i dzieci najlepiej sprawdzić na tętnicy szyjnej, u niemowląt po wewnętrznej stronie ramienia, w rowku między bicepsem a tricepsem) i nie oddycha (brak ruchu klatki piersiowej i odgłosu oddychania), trzeba natychmiast rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową, czyli masaż serca w połączeniu ze sztucznym oddychaniem:
- chory leży płasko na plecach
- 15 ucisków serca (dłonie splecione tuż nad mostkiem, 2 uciski na sekundę)
- 2 wdechy metodą usta-usta (głowa odchylona do tyłu i zatkany nos pacjenta, 1 wdech ma trwać 2 sekundy a klatka piersiowa powinna się unieść)
- cykl 15-2 należy powtarzać aż przybędzie pomoc
- po minucie należy sprawdzić tętno na szyi (jeśli jest wyczuwalne trzeba przerwać masaż serca) i oddychanie (jeśli to konieczne należy kontynuować sztuczne oddychanie aż do przywrócenia normalnego oddechu lub przyjazdu ratowników)
- jeśli tętno i oddech powróciły, ale pacjent jest nadal nieprzytomny, należy ułożyć go w bezpiecznej pozycji bocznej z dłońmi pod głową i wysuniętym kolanem; do czasu przybycia pomocy trzeba regularnie sprawdzać tętno i oddech
Powyższa procedura dotyczy osób powyżej 8 roku życia. U niemowląt wykonuje się delikatniejsze uciski klatki piersiowej przy pomocy 2 palców przyłożonych poniżej linii brodawek sutkowych, a podczas sztucznego oddychania obejmuje się ustami usta i nos niemowlaka. Cykl to 5 ucisków na 1 oddech.
Natomiast u dzieci do 7 roku życia podczas ucisków używa się tylko 1 dłoni, a cykl jest taki sam jak podczas resuscytacji niemowlaków, czyli 5/1.
Tematy pokrewne
Oparzenia słoneczne
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz