Amnezja i problemy z pamięcią. Domowe sposoby

» Stale aktualizowany artykuł o problemach z pamięcią na LeczeniePRO.pl/amnezja-problemy-z-pamięcią »

Zaburzenia pamięci dzieli się na łagodne tzw. zapominalstwo i ciężkie tzw. amnezja, czyli częściowa lub całkowita utrata pamięci.

Typy amnezji

• amnezja wsteczna - utrata pamięci o zdarzeniach sprzed urazu; może przybierać formę całkowitej niepamięci wydarzeń sprzed wypadku (lub początku choroby) albo trudności w odtworzeniu szczegółów; niektórzy pacjenci nie potrafią sobie przypomnieć niczego z ostatnich 20 lat
• amnezja następcza - uszkodzona pamięć o faktach po urazie; może przybierać formę całkowitej utraty pamięci zdarzeń tuż po wypadku lub trwałych, mniejszych lub większych, trudności z zatrzymaniem w pamięci codziennych informacji; niekiedy prowadzi do trwałej życiowej dezorientacji

Czasami pacjent doświadcza obydwu rodzajów amnezji. Pamięć może wrócić w ciągu kilku minut lub godzin po urazie albo powraca stopniowo. Powrót pamięci jest możliwy tylko wtedy, gdy usunie się przyczynę jej utraty. W przypadkach ciężkiego urazu mózgu lub postępującej choroby, amnezja może się pogłębić lub zostać na stałe.

Bez względu na nasilenie problemów z pamięcią można samodzielnie przeprowadzić kilka zabiegów wzmacniających proces zapamiętywania.

Warto wiedzieć, że wyróżnia się 3 typy pamięci:

• krótkoterminowa (natychmiastowa)
• średnioterminowa (świeża)
• długoterminowa (odległa)

Przyczyny kłopotów z pamięcią

• uraz głowy może wywołać zaburzenia pamięci o różnym stopniu nasilenia
• demencja, otępienie (np. choroba Alzheimera) wywołuje zaburzenia pamięci krótko- i średnioterminowej, pamięć długoterminowa najczęściej pozostaje nienaruszona; stopniowy początek choroby trwający do 2 lat; pacjent zwykle nie jest świadom swojej choroby
• depresja - utrata koncentracji, złe samopoczucie, utrata apetytu, niska samoocena, zaburzenia snu, zmęczenie; stopniowy początek choroby trwający do 2 tygodni; pacjent jest świadom choroby
• przewlekłe nadużywanie alkoholu - typowy styl życia, czerwona twarz i dłonie, wymyślanie historii w celu wypełnienia luk w pamięci; stopniowy początek choroby
• przyjmowanie leków działających hamująco na ośrodkowy układ nerwowy
• udar mózgu - nagły początek np. po wypadku, obok zaburzeń pamięci może wystąpić zaburzenie lub utrata mowy
• zapalenie opon mózgowych, zapalenie mózgu, wirusowe zapalenie mózgu, uogólnione zakażenia wirusowe - niektóre osoby z amnezją wywołaną zakażeniem wirusowym mózgu z trudem rozpoznają zwykłe przedmioty lub przypominają sobie znaczenie prostych słów
• guz mózgu, krwotok podpajęczynówkowy (krwawienie do mózgu) 
• niedobór m.in. witaminy B1 (tiamina)
• choroba tętnic
• niektóre zaburzenia osobowości
• szok emocjonalny (psychiczny)
• ciężka padaczka
• zatrucie tlenkiem węgla
• małowartościowa dieta

Powyższe przyczyny chorobowe problemów z pamięcią zawsze są wskazaniem do wizyty lekarskiej.

Natomiast jeśli zapominanie polega np. na ...

• trudnościach z zapamiętywaniem nazwisk, numerów telefonicznych lub ważnych dat
• długim poszukiwaniu samochodu pozostawionego na parkingu
• zawracaniu z podróży, aby upewnić się czy dom został zamknięty a gaz wyłączony
• zastanawianiu się nad pisownią jakiegoś bardzo popularnego słowa...

...można skutecznie wzmacniać pamięć sposobami domowymi. Poniższe "recepty na pamięć" u większości ludzi tak silnie stymulują procesy zapamiętywania, że zyskują oni "superpamięć" jakiej nigdy nie mieli lub nie zdawali sobie z niej sprawy.

Domowe sposoby na problemy z pamięcią

Skojarzenia to skuteczny proces przypominania i wzbudzania pamięci. Należy sobie przypomnieć jak najwięcej okoliczności związanych z zapomnianą rzeczą. Im więcej skojarzeń, tym większa szansa odnalezienia właściwej drogi rozumowania.

Pamięć wzrokowa. Istnieje prosta metoda pobudzania tej wyjątkowo "wygodnej" pamięci, która pozwoli zaoszczędzić mnóstwo czasu na poszukiwania zgubionych przedmiotów. Należy dokładnie przyjrzeć się odkładanym gdzieś rzeczom, unieść dłonie do oczu, ułożyć je w kadr i wyobrazić sobie, że naciska się migawkę - takie "zdjęcie", obraz wzrokowy ma dużą siłę zapamiętywania.

Mówienie do siebie to żaden wstyd, a kolejny sposób wzmocnienia pamięci. Dzięki temu możliwe jest stworzenie w pamięci obrazu słuchowego uzupełniającego wzrokowy. Np. opuszczając dom, po wyłączeniu gazu i zamknięciu drzwi należy głośno powtórzyć "gaz wyłączony i drzwi zamknięte".

Przedmioty w roli przypominajek. Warto korzystać z pomocy różnych przedmiotów, gdyż są one bardzo skutecznym sposobem na zapamiętywanie np. żółta wstążeczka, gumka recepturka czy założenie zegarka na drugą rękę.

Spisywanie rzeczy do zapamiętania to kolejna skuteczna strategia. Pamięć krótkoterminowa ma ograniczoną pojemność - spisując ważne punkty, nie tylko zyskuje się pewność, że się ich nie pominie, ale jednocześnie zwalnia się w pamięci miejsce na inne ważne fakty.

Kategoryzacja pomaga jeśli nie posiada się pod ręką papieru i długopisu. Należy ułożyć listę w pamięci, ale nie w sposób przypadkowy. Np. nagłe zakupy 20-stu różnych produktów, trudno będzie je zapamiętać bez wcześniejszego pogrupowania, dlatego trzeba zapamiętać: 5 gatunków owoców, 4 gatunki warzyw i 3 pozycje artykułów papierniczych itd.

Zbitki liczbowe odpowiadają kategoryzacji produktów, lecz odnoszą się do cyfr. Jeśli trzeba zapamiętać np. 5, 1, 9, 6, 7, 4, 3, 4, 3, to nie jest to zadanie łatwe. Znacznie prościej będzie zapamiętać 519-674-343. Numery telefonów, numery pesel, numery identyfikacji podatkowej itp. dla ułatwienia od razu podaje się jako zbitki - można je tworzyć z dowolnych liczb, które chce się zapamiętać.

Układanie "dziwnych" historyjek także pomaga w zapamiętywaniu listy np. zakupów. Należy ułożyć sobie w myślach krótkie opowiadanie, w którym występują wszystkie produkty do kupienia np. wołowe kotlety, gruszki, mleko i chleb - historyjka o krówce, która pije mleko na polu pszenicy w cieniu gruszy :)

Łączenie nazwisk z twarzą. Zapamiętywanie nazwisk niedawno widzianych osób to często jedno z najtrudniejszych zadań. W tym przypadku skuteczne jest utrwalanie w umyśle stałego skojarzenia nazwiska oraz charakterystycznego rysu twarzy i skupienie się właśnie na nim np.

Płoziński ma duży nos, który przypomina płozy sańSłomiński ma odstające uszy i przypomina słonia

Znacznie łatwiej zapamiętać nazwisko, jeśli się je z czymś skojarzy. Natomiast jeżeli trzeba zapamiętać kogoś bez charakterystycznej anatomii, należy uczynić go bohaterem wymyślonej historyjki, z którą kojarzy się jego nazwisko np.

Blacharski może być blacharzem samochodowymStawiarski może być dostawcą ryb słodkowodnych

Identyfikacja markerów. Zdarzenia, w których uczestniczyło się dawno temu, nigdy nie są wyizolowane - zawsze istnieje tło, w postaci biegnących równolegle zdarzeń (markerów).

Rekonstrukcja tych okoliczności pomaga w odświeżaniu pamięci np. wyleciał z głowy okres pracy dla danej firmy, skojarzenie owej firmy z ówczesną dziewczyną i częstymi randkami w kinie, gdzie leciał jakiś hit kinowy, pomoże ustalić okres dzięki dacie premiery tego filmu.

Myślowe wyróżnianie priorytetów. Wiele osób podkreśla kolorowym mazakiem ważne fragmenty w notatkach lub książkach. Ten sam zabieg można przeprowadzić w myślach, oddzielając w ten sposób rzeczy ważniejsze od mniej ważnych. Dzięki temu niektóre osoby znacznie lepiej zapamiętają priorytety niż w przypadku uwag notowanych na papierze.

Dużo czytania jest wskazane osobom, których problemem jest zapominanie słów rzadziej stosowanych w życiu codziennym. Zalecane są dobre powieści.

Autotesty pamięciowe są zalecane szczególnie przed egzaminami. Ludzie najczęściej nie wiedzą, jak sprawna jest ich pamięć. Powszechne jest przekonanie, że o czymś się pamięta, choć w rzeczywistości jest inaczej. Wiele osób przekonuje się o tym podczas egzaminu, dlatego aby do tego nie dopuścić, warto przepytać się przed sprawdzianem. Praktyczny test pozwoli określić co zostało zapamiętane, a co nie.

Spokój, relaks i odpoczynek. Stres, lęk i niepokój wyraźnie zaburzają skuteczność zapamiętywania - do zakodowania informacji w pamięci niezbędna jest pełna świadomość. Czasami wystarczy relaksujący odpoczynek w gorącej kąpieli lub inne sposoby na relaks. Wiele szkół językowych osiąga znaczne sukcesy dzięki zapewnieniu swoim słuchaczom komfortu psychicznego, w czym pomagają łagodne kolory otoczenia, brak ocen i egzaminów.

Weryfikacja leków. Przyjmowanie lekarstw działających hamująco na ośrodkowy układ nerwowy (otępiających) powoduje zaburzenia pamięci. Należą do nich np. środki odchudzające i leki na nadciśnienie.

Mniej alkoholu. Przewlekłe spożywanie alkoholu jest jedną z głównych przyczyn zaburzeń pamięci, co może dotyczyć osób w każdym wieku. Dlatego ograniczenie alkoholu jest silnie wskazane, nie tylko z powodu pogorszenia pamięci.

Suplementacja diety. Niektóre witaminy, pierwiastki i związki mineralne mają związek ze zdolnością mózgu do uczenia się i zapamiętywania. Ich niedobór może być odpowiedzialny za ubytki pamięci i innych wyższych funkcji nerwowych. Wpływ na pamięć ma:

• lecytyna
• witamina B1 (tiamina)
• witamina B6
• witamina B12
• witamina C
• cholina
• sole kwasu foliowego (foliany)
• niacyna
• wapń
• miedź
• jod
• żelazo
• magnez
• mangan
• potas
• cynk

Kwas DHA z grupy omega-3 jest składnikiem budulcowym neuronów i białej istoty mózgu, a dodatkowo uczestniczy w mielinizacji włókien nerwowych, czyli obrastaniu przez otoczki tłuszczowe, dzięki czemu impuls nerwowy dociera bez przeszkód do miejsca przeznaczenia.

Bez DHA ludzki mózg nie może normalnie funkcjonować, a jego niedobór skutkuje m.in. zaburzeniami pamięci i wyższym ryzykiem chorób neurologicznych. Kwas DHA powstaje z kwasu ALA, który jest głównym składnikiem oleju lnianego (około 50%!). Dlatego zapominalscy powinni na stałe włączyć go do diety.

Dary natury. Korzeń żeń-szenia, guarana, maca, różeniec górski, chlorella, lukrecja, miłorząb japoński, gotu-kola i bacopa według wyników wielu badań te wyjątkowe rośliny i substancje naturalne silnie aktywizują procesy uczenia się i zapamiętywania.

Sposoby zawodowców na pamięć

Aktorzy w związku z uprawianym zawodem są zmuszeni do zwiększania pamięci krótkoterminowej, która u innych ludzi nie musi być aż tak pojemna. Oto ich sposoby:

• przed zapamiętaniem kwestii, należy zrozumieć jej sens i opowiedzieć własnymi słowami
• poszukiwanie szczególnych cech rytmicznych i rymów
• wykorzystanie klucza alfabetycznego przy wypunktowywaniu
• kojarzenie wypowiadanych kwestii z wykonywanymi gestami

Natomiast metody uczestników olimpiad ortograficznych brzmią następująco:

• stopniowe uczenie się wyjątkowo trudnych słów, minimum jedno słowo dziennie
• uzasadnienie logiczne pisowni, nie znając określonego słowa należy znaleźć przynajmniej jego znajomą część
• pamięć wzrokowa ma duże znaczenie przy ortografii, zapamiętując nowe słowo należy je kilka razy zapisać

Problemy z pamięcią. Porada lekarska

Nie każdy zanik pamięci jest objawem choroby. Jednak szczególnie osoby w starszym wieku często bywają dla siebie zbyt surowe, tymczasem trzeba pamiętać (!:), że pamięć czasami zawodzi, i nie ma w tym nic dziwnego. Oto wytyczne, które pomagają w zdiagnozowaniu zaburzenia pamięci jako objawu chorobowego i wskazania do konsultacji lekarskiej:

• momenty utraty kontaktu z rzeczywistością; czym innym jest zapominanie daty dziennej, a czym innym wątpliwość dotycząca bieżącego roku; wrażenie zagubienia w miejscu przebywania, brak pewności co do pory dnia albo nagła luka w pamięci z imieniem współmałżonka
• silny niepokój o stan swojej pamięci powodujący uczucie zadręczania się
• ubytki w pamięci utrudniające wypełnianie codziennych obowiązków, pracę zawodową, życie rodzinne czy kontakty społeczne