Kolka u noworodka. Kolka niemowlęca. Domowe sposoby

» Stale aktualizowane artykuły o zdrowiu dzieci na LeczeniePRO.pl/dzieci »

Kolka u niemowląt właściwie oznacza każdy atak bólu brzucha, jednak powszechnie odnosi się do dłuższego, spowodowanego bólem brzucha, płaczu u zdrowych noworodków w pierwszych kilku miesiącach życia.  

Na ogół noworodka nie uspokaja ani karmienie, ani zmiana pieluszek, a atak może trwać nawet kilka godzin. Najczęściej epizody kolki niemowlęcej (inaczej kolka trzymiesięczna lub kolka wieczorna) zdarzają się między 2 a 6 tygodniem życia i stopniowo ustępują, gdy dziecko skończy 3-4 miesiące.

Zwykle pojawia się wieczorem, choć może wystąpić także w ciągu dnia. Kolka mija sama, nie pozostawiając żadnych długotrwałych skutków ubocznych, wraz z dojrzewaniem zwojów podśluzówkowych należących do autonomicznego układu nerwowego. Komórki zwojowe regulują perystaltykę jelit, która jest odpowiedzialna za uwalnianie gazów. W przypadku nieskutecznej fali perystaltycznej gazy pozostają w jelitach w dużej ilości i rozciągają ich ściany, co powoduje ból.

Nadmierny płacz niemowlaka nie zawsze jest objawem kolki - płacz jest normalną cechą rozwoju każdego noworodka. U prawidłowo rozwijającego się dziecka nasila się od urodzenia, aby osiągnąć maksimum (około 2h dziennie) w wieku 6 tygodni, następnie okresy płaczu skracają się aż do osiągnięcia przez dziecko wieku około 6 miesięcy. Niemowlaki najczęściej płaczą przez kilka pierwszych chwil po położeniu do łóżeczka, dużo częściej wieczorami niż we wczesnych porach dnia.

Kolkę można odróżnić od zwykłego płaczu po poniższych objawach ...


  • nie ustępuje po nakarmieniu lub przytuleniu
  • płacz jest głośniejszy niż zwykle
  • zaczerwieniona twarz
  • prostowanie nóżek i podciąganie kolan do brzucha
  • zaciskanie pięści
  • odchodzenie gazów
  • dziecko wygląda na bardzo cierpiące
  • chwilowe uspokojenie i nawrót płaczu

Mimo rozległych badań nad przyczynami kolki dziecięcej nie są one nadal jasne (sprzeczne wyniki badań). Na jej występowanie mogą mieć wpływ poniższe czynniki:

  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe tj. bolesne skurcze jelita spowodowane alergią na krowie mleko
  • nietolerancja laktozy, czyli naturalnego cukry zawartego w krowim mleku
  • nadmiar gazów i wzdęcia
  • problemy z zachowaniem dziecka wynikające ze słabego związku między rodzicem a dzieckiem
  • nieprawidłowa wrażliwość centralnego układu nerwowego noworodka
  • powikłania występujące podczas porodu
  • palenie papierosów przez rodziców w czasie ciąży i po niej
  • niska waga urodzeniowa ciała

Wielu rodziców ma poczucie winy i czuje się bezradnie, gdy dziecko na daje się uspokoić w żaden sposób. Wówczas należy zastosować metody polegające na ułatwieniu wypuszczenia gazów przez noworodka, modyfikację sposobu karmienia lub zmianę wykonywania rutynowych czynności przy niemowlaku.  

Domowe sposoby na kolkę niemowlęcą


Specjalne noszenie noworodka skutecznie łagodzi objawy kolki. Należy wyciągnąć przed siebie przedramię dłonią w górę, następnie ułożyć dziecko na ramieniu brzuszkiem w dół z głową opartą na dłoni, a nóżkami po obu stronach łokcia. Drugą ręką przytrzymuje się dziecko i w takiej pozycji spaceruje z nim po domu.

Częste odbijanie pomaga jeśli kolka związana jest z nagromadzeniem się w brzuszku nadmiaru powietrza. Należy szczególnie dbać o właściwe ułożenie dziecka w czasie karmienia i jak najczęściej powodować odbijanie. Przy karmieniu z butelki odbijanie powinno następować po każdych 30g. Można też spróbować różnych rodzajów smoczków.

Mniej krowiego mleka w diecie matki. Według wielu ekspertów, kolka ma związek z przechodzeniem do pokarmu matki niektórych składników mleka krowiego, dlatego warto je wyłączyć z diety karmiącej matki, szczególnie w rodzinach o silnej skłonności do alergii. Jeśli ten zabieg ograniczy częstotliwość występowania kolki u niemowlęcia, należy ograniczyć także inne przetwory mleka.

Najlepiej robić to pod lekarską kontrolą, aby mieć pewność, że dieta pozostaje pełnowartościowa. W przypadku karmienia sztucznym mlekiem, warto na tydzień zmienić je na mleko hipoalergiczne i obserwować ewentualną poprawę.

Ogólna weryfikacja diety karmiącej matki. Czasami dolegliwości u dziecka są wywoływane także przez inne pokarmy jedzone przez matkę tj. napoje zawierające kofeinę, czekoladę, banany, pomarańcze, truskawki, ostro przyprawiane potrawy i pokarmy powodujące wzdęcia tj. cebula, fasola i kapusta. Jeśli istnieje związek między tymi pokarmami a występowaniem kolki u noworodka, należy je wyeliminować z jadłospisu.

Ciasne owijanie dziecka cierpiącego na kolkę lub korzystanie z nosidełek, których używanie jest dopuszczone powyżej 4 miesiąca życia. W tym wieku kręgosłup noworodka jest na tyle rozwinięty, że może on bezpiecznie przebywać w pozycji pionowej, którą wymusza nosidełko. Natomiast ścisłe owijanie niemowlaka kołderką działa uspokajająco, a czasami skutecznie przerywa atak kolki.

Hałas odkurzacza działa uspokajająco na dziecko z atakiem kolki. Nauka jeszcze nie wyjaśniła tego fenomenu. Niektórzy rodzice nagrywają dźwięk odkurzacza i odtwarzają go, gdy niemowlę płacze, inni zaczynają po prostu odkurzać. Natomiast najskuteczniejsze jest połączenie metod - należy włożyć noworodka do nosidełka i włączyć odkurzacz, dzięki czemu dziecko poddawane jest dwukrotnie silniejszym bodźcom uspokajającym - często kolka ustępuje niemal natychmiast.

Suszarka do bielizny, pralka lub inne wibrogenne urządzenie. Należy bezpiecznie posadzić dziecko na krzesełku i oprzeć je o ścianę procującego urządzenia, wówczas niemowlę oprócz szumu odbiera także wibrację, które również mają właściwości uspokajające.

Delikatny masaż brzuszka noworodka. Aby nasilić działanie uspokajające masażu, należy wcześniej natrzeć dłonie kroplą olejku lawendowego rozcieńczonego w 10ml (2 łyżeczki) oliwki lub można dodać 2 krople olejku do gorącej kąpieli.

Ogrzewanie brzuszka butelką z gorącą wodą lub poduszką elektryczną nastawioną na najniższy poziom grzania. Uwaga! Stosując butelkę należy położyć na brzuszek kilka warstw pieluszek, aby nie poparzyć dziecka.

Prowadzenie dzienniczka. Skrupulatne zapisywanie przebiegu kolki pomaga ustalić dokładny czas trwania ataku i przyczynę. Rodzice często mają wrażenie, że dziecko płacze od 2 godzin, gdy tymczasem minęło zaledwie 40 minut.

Kołysanie i inne zajęcia ruchowe zwykle łagodzą kolkę. Wiele dzieci uspokaja się dzięki kołysaniu przynajmniej na chwilę, którą rodzic może wykorzystać na wykonanie codziennych czynności. Dobrym rozwiązaniem są automatyczne kołysanki (bujaczki, huśtawki), najlepiej z funkcją wibracji.

Delikatne uspokojenie dziecka w łóżeczku, czasami jest skuteczniejsze niż nadmierna stymulacja typu kołysanie czy noszenie na rękach.

Przerwa dla rodzica. Należy oddać dziecko na trochę pod opiekę kogoś innego, zamknąć drzwi i pójść do innego pokoju na parę minut, aby samemu się uspokoić.

Tylko pierś. W okresie kulminacyjnym ataków kolki, nie wolno przechodzić z karmienia piersią na karmienie butelką, co może jeszcze bardziej nasilić objawy dolegliwości - karmienie piersią jest znacznie korzystniejsze dla dziecka.

Prawidłowa technika karmienia piersią. Kolkę może powodować nadmiar wstępnego i rozwodnionego mleka, które pozwala na napojenie dziecka na początku karmienia. Pomocne może być przystawienie dziecka podczas jednego karmienia do jednej piersi i jej całkowite opróżnienie.

Karmienie butelką. Otwór w smoczku musi być odpowiedniej wielkości - mleko powinno wypływać w tempie 1 kropla na sekundę bez konieczności wstrząsania butelką. Zbyt duży lub zbyt mały otwór powoduje, że niemowlę połyka powietrze, co wywołuje wzdęcia.

Ziołolecznictwo. W leczeniu kolki wskazany jest rumianek, koper włoski, melisa i mieszanki uspokajające dla niemowlaków. Jeśli dziecko karmione jest piersią, warto, aby matka przyjmowała te same zioła.

Osteopatia staje się coraz powszechniejszą wśród rodziców metodą uspokajania dziecka z kolką.

Laktaza to enzym występujący naturalnie w organizmie człowieka niezbędny do trawienia laktozy. Dlatego niedobór laktazy może skutkować dolegliwościami trawiennymi spowodowanymi nietolerancją laktozy zawartej w pokarmie. Oczywiście laktaza dla niemowląt powinna być w formie łatwiej do zastosowania np. kropli jak Kolaktaza

Dimetykon (np Esputicon) to lek w postaci kropli lub kapsułek dostępny bez recepty, może być pomocny, jeśli dziecko cierpi z powodu wzdęć.

Porada lekarska


Czasami można przeoczyć chorobę objawiającą się podobnie do kolki np. infekcję układu moczowego. Jeśli niemowlę dużo płaczę, widać oznaki silnego bólu, ma gorączkę, nie pozwala się karmić, ma biegunkę lub wymioty, należy natychmiast zgłosić się do lekarza.

Tematy pokrewne

Karmienie piersią
Kolka
Jak zajść w ciążę?
Wysypka u dzieci

2 komentarze:

  1. U nas sprawdziła się kolaktaza. Mała miała kolkę spowodowaną nietolerancją laktozy, a te kropelki bardzo jej pomogły.

    OdpowiedzUsuń
  2. Jestem pod wrażeniem. Bardzo fajny wpis.

    OdpowiedzUsuń